SİGORTALILARA YARDIM AMAÇLI (ATIFET KABİLİNDEN) YAPILAN ÖDEMELER SİGORTA PRİMİNE TABİDİR

ÖZET :
Sigortalılara gerek geçici iş göremezlik ödeneği gerek kısa çalışma ödeneği gerekse de nakdi ücret desteği ile normal günlük kazançları arasındaki;

• Ödenen fark ücretleri günlü olarak sigorta primine tabidir.
• Prim, ikramiye ve diğer istihkak niteliğindeki ücret dışındaki ödemeler ise, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısı varsa gün sayısı üzerinden sigorta primine tabidir.
Ancak sigortalının çalışma gün sayısı bulunmaması halinde ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların sigorta primine tabidir.

ATIFET KABİLİNDEN YAPILAN ÖDEMELERİN SİGORTA PRİM
MEVZUATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ:

Bazı işverenler; kısa çalışma ödeneği, geçici iş göremezlik ödeneği veya nakdi ücret desteği alan işçilerine yardım amaçlı olarak alınan ödeneğin üzerinde bir ücret ödemesi
yapmak istemektedir. Yardım amaçlı olarak yapılan bu ödemelerin sigorta primine tabi olup olmayacağı, değişik defalarda SGK’ya sorulmuştur. SGK, bu ödemelerin prime tabi
olup olmayacağının 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 80’inci maddesinde ve işveren uygulama tebliğinde açıklandığını belirtmiştir.
Çalışanlara çeşitli nedenlerle işyerinde fiilen çalışmadıkları dönemlerde ödenen ücretlere “atıfet kabilinden” ücret adı verilmektedir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Prime esas kazançlar başlıklı 80’inci maddesinde; “4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.

a) Prime esas kazançların hesabında;
1. Hak edilen ücretlerin,
2. Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik
sistemine ödenen tutarların,
3. İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde
yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır.

d) Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı
ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki
ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden,
sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82’nci madde hükmü de nazara
alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini
izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102’nci madde hükümleri uygulanmaz.” Hükümleri düzenlenmiştir.

İşveren Uygulama Tebliği’nin 2.1.2.4 maddesinde” İşverenlerce Kurumumuzdan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği
ile normal günlük kazançları arasındaki fark ücretleri veya Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın ayrıca normal günlük ücretlerinin ödendiği
durumlarda, geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatlı bulundukları süreler için işverenlerince yapılan bu ödemeler, Kanun’un 80’inci maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında değerlendirilerek prime tabi tutulacaktır. Kurumumuzdan geçici iş göremezlik ödeneği alan (ay/dönem içinde istirahatli olan)
sigortalıların prim ödeme gün sayıları, “2.1.2.3” bölümünde açıklandığı üzere ücret aldığı günler dikkate alınmak suretiyle hesaplanmaktadır.

Dolayısıyla prime tabi tutulan bu ödemelerin sigorta primine esas günlük kazanç alt sınırının altında kalması halinde, Kanunun 82’nci maddesi gereğince prime esas günlük
kazanca tamamlanarak iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi de dahil olmak üzere prime tabi tutulması ve bu primlerin ilişkin olduğu sürelerin aylık prim ve hizmet belgesinde
prim ödeme gün sayısına ilave edilmesi gerekmektedir.” Hükmü, 7.5 maddesinde ise “Sigortalılara, çeşitli nedenlerle (ücretsiz izin, istirahat gibi) ay içinde
çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin
yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil
edilecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir.” Hükmü,Düzenlenmiştir.

Konuyu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un 80’inci maddesinde ve işveren uygulama tebliği kapsamında değerlendirelim.
1- Sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği ve bu gibi hallerde yapılan ödemeler ile normal günlük kazançları arasındaki
fark ücret olarak ödenir ve yasal kayıt ve bordrolarda kaydedilirse, ödenen bu ücret günlü olarak sigorta primine tabidir.

2- Sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği ve bu gibi hallerde yapılan ödemeler ile normal günlük kazançları arasındaki fark prim, ikramiye ve diğer istihkak niteliğinde yardım olarak ödenir ve yasal kayıt ve bordrolarda kaydedilirse, yardım niteliğindeki ücret dışındaki bu ödeme, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısı varsa gün sayısı üzerinden sigorta primine tabidir.

3- Sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği ve bu gibi hallerde yapılan ödemeler ile normal günlük kazançları
arasındaki fark prim, ikramiye ve diğer istihkak niteliğinde yardım olarak ödenir ve yasal kayıt ve bordrolarda kaydedilirse, yardım niteliğindeki ücret dışındaki bu ödeme, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının çalışma gün sayısı bulunmaması halinde ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki aydaki çalışma gün sayısına bağlı olarak sigorta primine tabi tutulur.

Bazı meslek mensuplarımız ve işverenlerimiz, sigortalının çalışma gün sayılarını takip etmektense, çalışma yapılmayan aylarda yardım niteliğinde yapılan ödemelerin her ay için
0 gün ve ödeme yapılan tutar üzerinden bildirilip bildirilmeyeceğini sormaktadır. SGK’ya her ay için 0 gün ve Prim, ikramiye ve bu nitelikte istihkak (TL) bölümünde
belirtmek şartıyla kazanç üzerinden bildirim yapılmasına engel bir kısıtlama bulunmamaktadır.

Saygılarımızla…

“İşveren Uygulama Tebliği (01 Eylül 2012 tarih ve 28398 sayılı Resmi Gazete)” tam
metni…>>>

 

KAYNAK: TÜRMOB