16-361 Ek Genelge yayınlanmıştır. Bu genelge ile:
1-01.05.2004 tarihinden önce bitirilen ihale konusu ve özel bina inşaatı ile ilgili olarak yapılacak işlemler,
2-01.05.2004 tarihinden önce bitirilen ihale konusu ve özel bina inşaatı işyerlerinde Ünitece yapılan ön değerlendirme işlemi sonucunda hesaplanan fark işçilik tutarının işin bitim tarihi itibariyle ödenmemesi halinde ki gecikme zammı uygulaması,
3-Yasal süresi geçirildikten sonra verilen aylık prim ve hizmet belgeleri üzerine Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin “Belgenin Sonradan Verilmesi” başlıklı 23 üncü maddesinde yer alan; yasal verilme süresi geçirildikten sonra Kuruma verilen Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin, Kurumca gerekli görülen hallerde, muhteviyatının; fiilen veya işyeri kayıtlarından tespit edilecek her türlü bilgi ya da kamu kuruluşları tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgi ile doğrulanması halinde işleme konulacağı hükmüne istinaden yapılacak işlemler,
Konularına açıklamalar getirilmiştir. ilgili genelge ekte bilgilerinize sunulmuştur.
GENELGE
16-361 Ek
I- GENEL AÇIKLAMALAR:
Bilindiği üzere, 16-118 Ek sayılı Genelge uyarınca, 01.05.2004 tarihinden önce bitirilen ihale konusu işler ile özel bina inşaatı işyerlerinden dolayı Ünitelerimizce yapılan ön değerlendirme işlemi sonucunda;
İşin faaliyet dönemi için düzenlenerek Kurumumuza verilen aylık sigorta primleri bildirgelerinde kayıtlı sigorta primine esas kazanç tutarlarının toplamı ile Ünitece yapılan ön değerlendirme işlemi sonucunda hesaplanan asgari işçilik miktarı kıyaslanarak yeterli işçiliğin bildirilmemiş olduğunun anlaşılması ve işverenlerce fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanan miktarın sonradan sigorta müfettişi incelemesi istenilmeyeceğinin taahhütname verilmek suretiyle ödeneceğinin beyan edilmesi halinde, hesaplanan tutar, varsa gecikme zammı ile birlikte tahsil edilerek, işverenin Kurumumuza başkaca borcunun olmaması kaydıyla ve ihbar, şikayet ve şüphe hali de yoksa, ilişiksizlik belgesi verilmektedir.
Buna karşın, fark işçilik üzerinden hesaplanan tutarın ödenmemesi ve sonradan sigorta müfettişi incelemesi istenilmeyeceğine ilişkin taahhütname verilmemesi halinde ise, durum, işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti için Sigorta Teftiş Kurulunun ilgili Grup Başkanlıklarına aktarılmaktadır.
Yine bilindiği ve 16-318 Ek sayılı Genelgede belirtildiği üzere, diğer kanunlar gereğince defter tutmak zorunda olan işveren, aracı veya sigortalıyı devir alanlar tarafından düzenlenerek yasal süresi geçirildikten sonra Kurumumuza verilen 01.05.2004 tarihinden sonraki sürelere ilişkin aylık prim ve hizmet belgeleri;
Cari yıla ait ise ve belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde verilmiş olması halinde, işyeri bildirgesinin yasal süresi içerisinde verilip verilmediğine bakılmaksızın,
Cari yıl öncesine ait ise, işyeri bildirgesinin ve belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgelerinin tümünün süresi içinde verilmiş olması halinde,
Aksine, yani sigortalıların çalışmadıkları hususunda yapılmış bir tespit yoksa ve ihbar, şikayet veya şüphe hali de mevcut değilse, doğruluğu defter ve belgelerden araştırılmadan işleme alınmaktadır.
Öte yandan, yasal süresi dışında verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgeleri, diğer kanunlar uyarınca defter tutmakla yükümlü olmayan işverenler tarafından düzenlenmiş ve belgede kayıtlı sigortalıların çalıştıklarına ilişkin yapılmış fiili tespit de yok ise, cari yıla ait olup olmadığı ve işyerinin yasal süresi içinde tescil edilip edilmediği üzerinde durulmaksızın işleme konulmamaktadır.
2004/Nisan ve önceki aylar için düzenlenen ve yasal süresi geçirildikten sonra (01.05.2004 tarihinden önce veya sonra) Kurumumuza verilen aylık sigorta primleri bildirgeleri ve dört aylık sigorta primleri bordroları hakkında ise, 21.11.1990 tarihli, 16-38 Ek sayılı ve 30.09.1993 tarihli, 16-67 Ek sayılı Genelgelerde açıklandığı gibi işlem yapılmaktadır.
Ancak, Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerimizden alınan yazılardan;
– 01.05.2004 tarihinden önce bitirilen ihale konusu ve özel bina inşaatı işyerleri için Ünitece 16-118 Ek sayılı Genelge uyarınca yapılan ön değerlendirme işlemi sonucunda hesaplanan fark işçilik tutarı üzerinden bulunan miktarın gecikme zammı ile birlikte ödeneceğine dair taahhütname verilmemesi veya taahhütname verilmesine rağmen fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanan miktarın ödenmemesi halinde, sözkonusu işlerle ilgili olarak yeterli işçiliğin bildirilmiş olup olmadığının tespiti için durumun Sigorta Teftiş Kurulunun ilgili Grup Başkanlıklarına intikal ettirildiği, ancak ilgili Grup Başkanlıklarınca, 01.05.2004 tarihinden sonra bitirilen işlerde olduğu gibi, öncelikle fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanan miktarın işverenlere yazılı olarak bildirilmesi, işverenlerce sözkonusu miktarın ödeneceğine dair taahhütname verilmemesi veya ödeneceğine dair taahhütname verilmesine rağmen borcun ödenmemesi halinde yeniden denetim isteminde bulunulması gerektiği gerekçe gösterilerek, evvelce gönderilmiş olan bu nitelikteki muciplerin iade edildiği,
-Yasal süresi geçirildikten sonra verilen ve kayıt tetkikine başvurulması gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin işleme alınıp alınamayacağına ilişkin düzenlenen mucipler üzerine, ilgili Grup Başkanlıklarının iş yoğunluğunun çok fazla olması nedeniyle uzun süreler sonrasında düzenlenen raporlara istinaden işlem yapılabildiği,
Anlaşıldığından, gerek 01.05.2004 tarihinden önce bitirilen ihale konusu ve özel bina inşaatı işyerleri ile ilgili olarak, gerekse yasal süresi geçirildikten sonra Kurumumuza verilen 2004/Mayıs ve sonraki aylara ilişkin aylık prim ve hizmet belgeleri hakkında yapılacak uygulamaya esas olmak üzere aşağıdaki açıklamanın yapılması uygun görülmüştür.
II- 01.05.2004 TARİHİNDEN ÖNCE BİTİRİLEN İHALE KONUSU VE ÖZEL BİNA İNŞAATI İŞYERLERİ İLE İLGİLİ OLARAK YAPILACAK İŞLEMLER:
13.05.2004 tarihli, 16-318 Ek sayılı Genelgenin “Ortak Hükümler” başlıklı bölümünün 7 nci maddesinde, 01.05.2004 tarihinden önce biten ve henüz herhangi bir işlem yapılmamış bulunan ihale konusu ve özel bina inşaatı işyerleri hakkında, 16-118 Ek sayılı Genelgede belirtildiği üzere işlem yapılacağı,
17.11.1995 tarihli, 16-118 Ek sayılı Genelgede de, asgari işçilik uygulamasına konu olan işler için, yasal sürede bildirimde bulunulmakla birlikte baraja ulaşacak şekilde (başkaca prim belgesi verilmeksizin) ödemede bulunulabilmesinin olanaklı olduğu, bunun için işverenden, Kuruma bildirilen işçilik tutarının Kurumca belirlenen barajın altında kalması karşısında, yapılan işin müfettiş incelemesine sevk edilmemek üzere aradaki fark üzerinden hesaplanan tutarın Kurumumuza ödenmek istenildiği hususunda bir dilekçe (taahhütname) alınacağı, bu uygulamayı tercih etmeyen işverenlere ait işyerleri içinse, işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti amacıyla müfettişlik incelemesi yaptırılacağı,Açıklanmıştır.
Ancak, geçen zaman içerisinde, yukarıda belirtilen denetim istemleri üzerine henüz incelemeye başlanılmadan veya incelemeye başlanmasını müteakip bazı işverenlerin, fark işçilik miktarı üzerinden hesaplanan tutarı müfettiş incelemesi yaptırılmaksızın gecikme zammı ile birlikte ödemeyi kabul ettiklerine rastlanıldığından, gerek işverenlerin yapılacak incelemelerin gecikmesinden kaynaklanan mağduriyetlerine sebebiyet verilmemek, gerekse işlemlerin daha kısa sürede sonuçlandırılarak işyeri dosyalarının bir an evvel tasfiyesini sağlamak amacıyla, bundan böyle, 01.05.2004 tarihinden önce bitirilen ihale konusu ve özel bina inşaatı işyerleri ile ilgili olarak;
1- Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerimizce 16-118 Ek sayılı Genelge uyarınca yapılacak ön değerlendirme sonucunda Kurumumuza yeterli işçiliğin bildirilmediğinin anlaşılması halinde, öncelikle işverenlere örneği Ek-1 de bulunan yazı iadeli taahhütlü olarak gönderilerek, fark işçilik miktarı üzerinden hesaplanan tutarın sigorta müfettişi incelemesi istenilmeksizin gecikme zammı ile birlikte 15 gün içinde ödenmesi kaydıyla, müfettişlik incelemesinden vazgeçileceği, aksi halde asgari işçilik miktarının tespiti amacıyla durumun sigorta müfettişine intikal ettirileceği ve Sigorta Müfettişince yapılacak incelemenin sonucuna göre gerektiğinde idari para cezaları da uygulanarak işlem yapılacağı bildirilecektir.
Ancak, yukarıda belirtilen yazının (Ek-1) işverenlere tebliğ edilememesi veya tebliğ edilmekle birlikte ödeme yapılmaması durumunda, işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti amacıyla durum gecikilmeksizin ilgili Grup Başkanlığına aktarılarak, Sigorta Müfettişince yapılacak inceleme sonucuna göre işlem yapılacaktır.
2- 16-118 Ek sayılı Genelge uyarınca yapılan ön değerlendirme işlemi sonucunda Kurumumuza yeterli işçiliğin bildirilmemiş olması nedeniyle işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti amacıyla daha önce ilgili Grup Başkanlığına aktarılmış olan denetim istemlerinden, işverenlerin ödeme yapabilecekleri düşüncesinden hareketle Ünitelerimize iade edilen denetim istemlerine konu olan işlerlerle ilgili olarak da 1 inci maddede açıklandığı gibi işlem yapılacaktır.
3- 16-118 Ek sayılı Genelge uyarınca yapılan ön değerlendirme işlemi sonucunda Kurumumuza yeterli işçiliğin bildirilmemiş olması nedeniyle işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti amacıyla daha önce ilgili Grup Başkanlığına aktarılmış olmasına rağmen henüz Sigorta Müfettişince incelemeye başlanılmamış olan işler ile ilgili olarak ise,
defter ve belgelerin saklanması ile prim ve idari para cezalarının tabi olduğu zamanaşımı süreleri dikkate alınarak, 01.01.2001 ve sonraki tarihlerde işe başlanılmış (kanun kapsamına alınmış) olan işlere ilişkin denetim istemlerinin ilgili Grup Başkanlıkları tarafından en geç 28.02.2006 tarihine kadar Ünitelerimize iade edilmesi halinde, yine 1 inci maddede belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
Ancak, ilgili Grup Başkanlıkları tarafından bu kapsamda Ünitelerimize iade edilmesi muhtemel denetim istemlerinde zamanaşımı riski söz konusu olabileceğinden Ünitelerimizce 1 inci maddede belirtilen işlemler ivedilikle sonuçlandırılacak olup, bu konuda Ünite amirlerince gerekiyorsa sigorta primleri servislerine personel takviyesi de yapılarak gerekli önlemler alınacaktır.
III- FARK İŞÇİLİK ÜZERİNDEN HESAPLANAN TUTARA İLİŞKİN GECİKME ZAMMI UYGULAMASI:
Bilindiği üzere, 16-118 Ek sayılı Genelgenin “Prim Belgesi Alınmaksızın İlişkisizlik Belgesi Verilmesi” başlıklı 3 üncü maddesinde, gecikme zammının hesabında, işin bitim tarihi ile bu tarihi izleyen takvim ayında aynı güne karşılık gelen tarih arası bir ay olarak değerlendirilecek ve ödeme tarihine kadar bu şekilde bulunacak her ay için, ay kesirleri de tam ay olarak değerlendirilmek üzere, primlerin tahsilinde geçerli oranlara göre gecikme zammı alınacağı açıklanmıştır.
Ancak, 506 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin beşinci paragrafı 4958 sayılı Kanun ile değiştirilerek, ödemenin yapıldığı ayda gecikme zammının günlük olarak hesaplanması uygulamasına geçilmiştir.
Buna göre, 01.05.2004 tarihinden önce bitirilen ihale konusu ve özel bina inşaatı işyerlerinde Ünitece yapılan ön değerlendirme işlemi sonucunda hesaplanan fark işçilik tutarının işin bitim tarihi itibariyle ödenmemesi halinde, işin bitim tarihi ile bu tarihi izleyen takvim ayında aynı güne karşılık gelen tarih arası bir ay olarak değerlendirilerek, gecikme zammı, ödemenin yapıldığı ayda da günlük olarak hesaplanmak suretiyle tahsil edilecektir.
IV– YASAL SÜRESİ GEÇİRİLDİKTEN SONRA VERİLEN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGELERİ ÜZERİNE YAPILACAK İŞLEM:
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin “Belgenin Sonradan Verilmesi” başlıklı 23 üncü maddesinde; yasal verilme süresi geçirildikten sonra Kuruma verilen Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin, Kurumca gerekli görülen hallerde, muhteviyatının; fiilen veya işyeri kayıtlarından tespit edilecek her türlü bilgi ya da kamu kuruluşları tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgi ile doğrulanması halinde işleme konulacağı,
Ancak, her zaman düzenlenebilir nitelikte kayıt tutmakla yükümlü olan işveren veya aracılar tarafından yasal süresi geçirildikten sonra verilen aylık prim ve hizmet belgelerinin işleme konulmayacağı,
Öngörülmüştür.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin bu hükmüne istinaden;
1- Diğer Kanunlar gereği defter tutmakla yükümlü olan işverenlerin, devamlı nitelikteki işyerlerinden Kurumumuza yasal süresi geçirildikten sonra verdikleri asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri, yasal olarak verilmesi gereken ayın sonundan başlayarak 2 ay içinde verilmiş olması halinde, doğruluğunun tespiti için ayrıca kayıt tetkikine başvurulmadan işleme alınacaktır.
Örnek: Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olan ABC Limited Şirketi’ nin devamlı nitelikteki işyeri için düzenlediği, 2005 yılı Temmuz ayına ilişkin asıl nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesinin yasal verilme süresi 31.08.2005 tarihi olmakla birlikte, sözkonusu belgenin 31.10.2005 tarihine kadar Kurumumuza elden verilmesi veya bu belgenin iadeli taahhütlü, taahhütlü ya da acele posta servisi kanalıyla gönderilmesi halinde, belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgelerinin veya işyeri bildirgesinin yasal süresi içinde verilip verilmediğine bakılmaksızın sözkonusu prim belgesi, muhteviyatının doğruluğu defter ve belgelerden araştırılmaksızın işleme konulacaktır.
2- Diğer Kanunlar gereği defter tutmakla yükümlü olan işverenlerin, devamlı nitelikteki işyerlerinden yukarıda belirtilen iki aylık süre geçirildikten sonra Kurumumuza verdikleri asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri ile yine diğer kanunlar gereği defter tutmakla yükümlü olan işverenlerin geçici nitelikteki işyerlerinden yasal süresi geçirildikten sonra (iki aylık süre dikkate alınmaksızın) verdikleri aylık prim ve hizmet belgeleri için, 16-318 Ek sayılı Genelgemizde belirtilen hususlar dikkate alınmak suretiyle işlem yapılmasına devam edilecektir.
Örnek-1: Diğer kanunlara göre defter tutmakla yükümlü bulunan (X) İşverenince, özel bina inşaatı işyeri için düzenlenen 2005/ Ağustos ayına ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesinin 30.09.2005 tarihinden sonraki bir tarihte verilmesi durumunda, bu belgenin geçici nitelikteki işyerine ilişkin olarak düzenlenmesi nedeniyle iki aylık süre içerisinde verilmiş olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, 16-318 Ek sayılı Genelgede belirtilen uygulamaya göre, belgenin cari yıla ilişkin olduğu dikkate alınarak, belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içerisinde verilmiş olması halinde ihbar, şüphe ve şikayet hali de yoksa, kayıt tetkikine başvurulmadan işleme alınacak, belgede kayıtlı sigortalıların birinin veya birkaçının işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında verilmiş olması durumunda ise, bu defa prim belgesinin doğruluğunun tespiti için kayıt tetkikine başvurulacaktır.
Örnek-2: Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü bulunan Y Limited Şirketinin devamlı nitelikteki işyeri için düzenlediği 2004/Aralık ayına ilişkin asıl nitelikteki aylık prim belgesinin 28.12.2005 tarihinde Kurumumuza verilmiş olması halinde, sözkonusu belge, yasal verilme süresinin sonundan itibaren iki aylık süre içinde verilmediği için 16-318 Ek sayılı Genelgede belirtilen açıklamaya göre, cari yıl öncesine ait olması nedeniyle belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgeleri ile işyeri bildirgesinin yasal süresi içerisinde verilmiş olması kaydıyla, ihbar, şüphe ve şikayet hali de yoksa, kayıt tetkikine başvurulmadan işleme
alınacak, belgede kayıtlı sigortalılardan birinin veya birkaçının işe giriş bildirgesinin ya da işyeri bildirgesinin yasal süresi dışında verilmiş olması durumunda ise, bu defa sözü geçen prim belgesinin işleme alınabilmesi için doğruluğunun tespiti amacıyla kayıt tetkikine başvurulacaktır.
3- Diğer kanunlar uyarınca defter tutmakla yükümlü olmayan işverenlerce yasal süresi geçirildikten sonra verilen asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri ise, belgede kayıtlı sigortalıların çalıştıkları hususunda yapılmış fiili tespitin bulunmaması halinde, Yönetmeliğin 23 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca cari yıla ait olup olmadığı, işyerinin yasal süresi içinde tescil edilip edilmediği ve belgede kayıtlı sigortalıların işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde verilip verilmediği üzerinde durulmaksızın işleme konulmayacak ve muhteviyatı sigorta primlerinin tahsiline başvurulmayarak bir klasörde muhafaza edilecek ve bu konuda işverene yasal süresi dışında verilmiş olan prim belgelerinin işleme konulmadığı hususu taahhütlü bir yazı ile bildirilecektir.
4- Yasal süresi geçirildikten sonra verilen iptal nitelikteki prim belgelerinin devamlı veya özel nitelikteki işyerlerince düzenlenip düzenlenmediğine, yasal verilme süresinden itibaren iki ay içinde verilip verilmediğine ya da işverenin diğer kanunlara göre defter tutmakla yükümlü olup olmadığına bakılmaksızın yasal süresi geçirildikten sonra verilmesi halinde, doğruluğunun tespiti için kayıt tetkikine başvurulacaktır.
5- Diğer kanunlar uyarınca defter tutmakla yükümlü olan ve işin niteliği itibariyle tek sigortalı çalıştıran (örneğin apartman kapıcılığı, eczane, berber. Kasap vb. işyerleri gibi) işverenler tarafından devamlı nitelikteki işyerinden cari yıla ait olmak kaydıyla yasal süresi dışında (geriye yönelik olarak) verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde tek sigortalının kayıtlı olması halinde, belgede kayıtlı sigortalının o işyerinden daha önce sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süre içinde verilmiş ve yasal süresi dışında verilen belgenin ait olduğu aydan bir önceki ve bir sonraki aylara ait prim belgelerinde de aynı sigortalının bildirilmiş olması durumunda kayıt tetkikine başvurulmadan işleme konulacaktır.
6- 2004/Nisan ve önceki aylar için düzenlenen ve yasal süresi geçirildikten sonra (01.05.2004 tarihinden önce veya sonra) Kuruma verilen sigortalı işe giriş bildirgeleri, aylık sigorta primleri bildirgeleri ve dört aylık sigorta primleri bordroları hakkında 21.11.1990 tarihli, 16-38 Ek sayılı ve 30.09.1993 tarihli, 16-67 Ek sayılı Genelgelerde açıklandığı gibi işlem yapılmasına devam edilecektir.
Bilgi edinilmesini, gereğinin buna göre yapılmasını rica ederiz.