4857 Sayılı İş kanununa göre “iş güvenliği uzmanı çalıştırılması “konusuyla ilgili makale ekte bilgilerinize sunulmuştur.
İlgili makale Ocak 2006 tarihinde vergi ve muhasebeciyle diyalog dergisinde sigorta müfettişi Resul Kurt tarafından yazılmıştır.
I. GİRİŞ
Genel anlamda yaşamın her kesimini il¬gilendiren işletmelerde iş güvenliği "işin yürütüm şartları sebebiyle doğacak tehli¬kelere karşı tedbir almak üzere yapılan sistemli çalışmalar" olarak tarif edilebilir. İş güvenliğinin temel ilkesi; güvensiz şartları ortadan kaldırmak ve tehlikeli davranışları önlemektir. İşletmelerde iş güvenliği ön¬lemlerinin alınmaması sonucunda iş kaza¬nı veya meslek hastalıkları meydana gele¬bilmektedir.
İşletmelerde meydana gelen iş kazaları ile ilgili olarak yapılan incelemelerde ka¬zaların kişisel kusurlardan kaynaklanan tehlikeli hareketlerden ve işletmelerdeki güvensiz çalışma koşullarından kaynak¬landığı saptanmıştır.
İş güvenliğinde temel kural öncelikle güvenliksiz ve kötü çalışma koşullarının ortadan kaldırılmasıdır. İş kazaları ile ilgili ola¬rak gerek iş müfettişleri gerek sigorta müfettişleri tarafından yapılan teftişlerde ilk yapılan değerlendirme kazanın meydana gelmesinde güvenliksiz ve kötü çalışma koşullarının olup olmadığı ile ilgilidir.
Meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığında gerekli iş güvenliği tedbirleri¬nin alınmamış olması nedeniyle işverenin kusurlu olduğunun saptanması hâlinde iş¬verenden SSK’nın yaptığı ve ileride yapa¬cağı tüm masraflar tahsil edilmektedir.
İş yerlerinde, çalışanların maruz kaldık¬ları en önemli tehlike, iş kazası ve meslek hastalığıdır. İş yerlerinde iş kazası ve mes¬lek hastalıklarının önlenmesine ve iş sağ¬lığı ve güvenliği mevzuatına uygun olarak iş yerlerinde gerekli çalışmaların yapılma¬sını sağlamaya yönelik olarak 4857 sayılı İş Kanunu ile sanayiden sayılan, devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı iş yerlerinde iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanların çalıştırılması zorunluluğu geti¬rilmiştir. İş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanların nitelikleri, sayısı, görev, yetki ve sorumlulukları, eğitimleri ve çalışma şartları ile ilgili usul ve esasları belirlemek üzere, "İş Güvenliği ile Görevli Mühendis veya Teknik Elemanların Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Ça¬lışma Usul ve Esasları Hakkında Yö¬netmelik"1 Resmî Gazete’de yayımlan¬mış olup bu Yönetmeliğin yayımı tarihin¬den itibaren bir yıl süre ile iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanlar için iş güvenliği uzmanlığı sertifikası şartı aranmayacağı hükme bağlanmıştı.
04.02.2005 tarih ve 25717 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelikle yapı¬lan değişiklikle İş Güvenliği ile Görevli Mü¬hendis veya Teknik Elemanların Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsa¬mındaki iş yerlerinden 20/01/2006 tarihine kadar iş güvenliği ile görevli mühendis ve¬ya teknik elemanlar için iş güvenliği uzmanlığı sertifikası şartı aranmayacağı hükme bağlanmıştır. Yani, 20/01/2006 ta¬rihine kadar iş güvenliği ile görevli mühen¬dis veya teknik elemanlar için iş güvenliği uzmanlığı sertifikası şartı aranmamış, an¬cak bu tarihten itibaren iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanlar için iş güvenliği uzmanlığı sertifikası şartı aranacaktır.
Ancak, 26.01.2006 tarih ve 26061 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmelik değişikliği ile 20.09.2006 tarihine kadar iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanlar içim iş güvenliği uzmanlığı sertifikası şartı aranmayacağı, ancak 20.09.2006 tarihinden itibaren iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanlar için iş güvenliği uzmanlığı sertifikası şartı aranacağı hükme bağlanmıştır.
II. İŞGÜVENLİĞİNİN AMACI VE TA¬RAFLARI
İş Güvenliğinin Amacı
a) İşçilerin bedensel ve ruhsal sağlığını korumak,
b) İşletmenin güvenliğini sağlamak,
c) Üretimin güvenliğini sağlamak.
İş Güvenliğinin Tarafları
a) İşverenler: Maddi ve manevi çıkarları(imaj zedelenmesi-tazminat ödeme) vb. nedeniyle,
b) İşçiler: İş kazası ve meslek hastalığından direkt etkilendikleri İçin,
c) Devlet: Anayasal sorumluluk uyarınca.
İşçi, işveren ve devletin yanında kanuni sorumluluk sebebiyle sendikalar iş güvenliği ile dolaylı da olsa ilgilidir.
Tarafların Görevleri
a) İşverenler: Makinelere muhafaza takmak, topraklama, havalandırma ve yangın söndürme tesisatı yapmak gibi işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerini almak işçileri eğitmek ve kontrol etmek,
b) İşçiler: Alınmış olan iş güvenliği ön temlerine riayet etmek, kişisel koruyucu kullanmak,
c) Devlet: Yasal düzenleme, eğitim vs denetim yapmak,
olarak sayılabilecektir.
İş kazası, sigortalının işverenin otoritesi altında bulunduğu bir sırada gördüğü iş veya işin gereği dolayısıyla aniden ve dıştan meydana gelen bir etkenle onu bedence ya da ruhça zarara uğratın bir olay olarak tanımlanabilir. İşletmelerde meydana gelebilecek kaza olaylarını, incelediğimizde belli bazı faktörlerin bir araya gel¬mesi sonucu kazaların meydana geldiğini görmekteyiz. Bu faktörler;
1. İnsan Bünyesinin Zayıflığı
Tüm kazaların en önemli nedeni insanların fiziksel zayıflıkları nedeniyle dış etkenlerden zarar görmesidir. İnsanın bu fiziksel zayıflığının engellenmesi imkansızdır.
2. Tehlikeli Davranışlar
Her kazada mutlaka bir insan kusuru vardır. Bundan kaçınılması mümkün değildir. İş kazalarında işçilerin dikkatsiz, tedbirsiz, sinirli olmaları, kişisel koruyucu malzeme kullanmamaları, alın¬mış iş güvenliği önlemlerini etkisiz hâle getirmeleri de kazayı doğuran bir diğer etkendir. Kişilerin bu eksikliklerinin eğitim ve iş disiplini ile düzeltilmesi mümkündür
3 Güvensiz Şartlar
Çalışma ortamının gürültülü, titreşimli, tozlu, dumanlı, buharlı, makinelerin koruyucusuz, çalışma platformlarının korkuluksuz olması vb sebepler iş kazalarının temel sebepleridir Tüm bu tedbirleri almak işverenin hem kanuni hem de insani sorumluluğudur.
4 Kötü Tesadüf ve Bilinmeyen Sebepler
Bazı iş kazaları kötü tesadüf sonucu meydana gelmektedir. Örneğin; pencereye camı takan bir işçinin elinde kırılan camdan sıçraya çok küçük bir kıymığın göze isabet edip görme kaybına sebep olması gibi.
III. İŞÇİ VE İŞVERENLERİN YÜKÜM¬LÜLÜKLERİ
A. İşveren Yükümlülükleri
İşverenler, iş yerlerinde sağlıklı ve gü¬venli bir çalışma ortamının tesis edilmesi, sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi için ge¬rekli tedbirlerin belirlenmesi, bu tedbirlerin uygulanması ve uygulamaların izlenmesi işlerini yürütmek üzere, iş yerinin risk gru¬buna ve işçi sayısına göre bir veya daha fazla iş güvenliği uzmanını görevlendirmek ve bu görevlerin yapılması için gerekli yer, araç gereç ve personeli temin etmekle yü¬kümlüdürler.
İşverenler, iş yerinde görev yapan iş gü¬venliği uzmanının çalışma şartları ile yetki ve sorumlulukları konusunda çalışanları bilgilendirmekle yükümlüdür.
İşverenler, iş güvenliği uzmanının göre¬vini etkili bir şekilde yapmasını sağlamak için işletme içinde gerekli planlama ve dü¬zenlemeleri yapmasına imkân sağlar.
İşverenler, iş yerinde başka bir görevi yürüten mühendis veya teknik elemanı iş güvenliği uzmanlığı sertifikasına sahip ol¬ması şartı ile iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirebilirler. İş güvenliği uzmanla¬rın, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini eksiksiz olarak yerine getirebilmeleri için bu konu ile ilgili yeterli çalışma süresi sağlanır. İş güvenliği uzmanları bu süre içersinde başka bir işle görevlendirilemez¬ler.
B. Çalışanın Yükümlülükleri
Çalışanlar, sağlıklı ve güvenli bir çalış¬ma ortamının oluşması için bu konuda ha¬zırlanan talimat ve prosedürlere uymakla yükümlüdürler.
IV. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI ÇALIެTIRMA ZORUNDA OLAN İŞ YERLERİ
4857 sayılı İş Kanunu’nun “İş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik eleman¬lar” başlıklı 82. maddesinde;
"MADDE 82. – Bu Kanuna göre sanayi¬den sayılan, devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı iş yerlerinde işverenler, iş yerinin iş güvenliği önlemlerinin sağlanması, İş kazalarının ve meslek hastalıklarının ön¬lenmesi için alınacak önlemlerin belirlen¬mesi ve uygulanmasının izlenmesi hiz¬metlerini yürütmek üzere iş yerindeki işçi sayısına, iş yerinin niteliğine ve tehlikelilik derecesine göre bir veya daha fazla mü¬hendis veya teknik elemanı görevlendir¬mekle yükümlüdürler.
İş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanların nitelikleri, sayısı, görev, yetki ve sorumlulukları, eğitimleri, çalışma şartlan, görevlerini nasıl yürütecekleri, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Gü¬venlik Bakanlığınca çıkarılacak bir yönet¬melikle düzenlenir."hükmü getirilmiştir.
İş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanların nitelikleri sayısı, görev, yetki ve sorumlulukları, eğitimleri ve çalış¬ma şartları ile ilgili usul ve esasları belirle¬mek üzere "İş Güvenliği ile Görevli Mü¬hendis veya Teknik Elemanların Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik" çıkarıl¬mıştır. Sanayiden sayılan, devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı iş yerleri bu yönet¬melik kapsamına alınmıştır.
Burada, aynı işverenin birden fazla iş yerinin olması hâlinde, her iş yerinin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir.
V. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI OLARAK ATANABİLECEKLER VE SERTİFİKA SI¬NIFLARI
A. İş Güvenliği Uzmanı Olarak Kimler Atanabilecek?
Bakanlık tarafından sertifikalandırılmış, iş güvenliği ile görevli mühendis veya tek¬nik elemanlar iş güvenliği uzmanı olarak çalıştırılabilecektir. Buna göre;
Mühendislerin; üniversitelerin kimya, makine, maden, jeoloji, metalürji, endüstri, elektrik, elektronik, inşaat, fizik, jeofizik, bilgisayar, tekstil, petrol, uçak, gemi, çev¬re, gıda mühendisliği ve mimarlık bölümleri ile ziraat fakültelerinin tarım makineleri bölümünden mezun olması,
Teknik elemanların ise; üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği bölümleri, kimyagerlik, fizik, jeofizik ve jeoloji bölümleri ile teknik eğitim fakültelerinden mezun olmaları ge¬rekmektedir.
B. İş Güvenliği Uzmanlığı Sertifika Sı¬nıfları
İş güvenliği uzmanlığı sertifika sınıfları, (A), (B) ve (C) olup aşağıda açıklanmıştır.
(A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sertifika¬sı;
a) iş sağlığı ve güvenliği alanında en az üç yıl teftiş yapmış iş müfettişleri ile Ba¬kanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Mü¬dürlüğünde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az on yıl çalışmış mühendis veya teknik elemanlara istekleri hâlinde,
b) Kamu kurum ve kuruluşlarında veya özel sektörde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak en az sekiz yıl görev yaptığını bel¬geleyen ve Bakanlıkça açılacak sınavda başarılı olan mühendis veya teknik ele¬manlara,
verilir. Sınavda başarılı olamayanlar ikinci kez sınava girme hakkına sahiptirler. Ancak, ikinci sınavda da başarılı olama¬yanlar üçüncü kez sınava girebilmek için sertifika eğitim programına katılmak zo¬rundadırlar.
(B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sertifika¬sı; kamu kurum ve kuruluşlarında veya özel sektörde iş güvenliği ile ilgili olarak en az üç yıl görev yaptığını belgeleyen ve Bakanlıkça açılacak sertifika eğitim prog¬ramına katılan ve sınavda başarılı olmak kaydı ile A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı ser¬tifikası verilir.
(C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sertifika¬sı; Bakanlıkça düzenlenen sertifika eğitir programlarına katılanlara eğitim sonunda düzenlenecek sınavda başarılı olan mühendis veya teknik elemanlara verilir.
C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sertifika¬sı ile en az üç yıl görev yaptıklarını belge¬leyen ve Bakanlıkça düzenlenen eğitime katılarak yapılacak sınavda başarılı olanla¬ra (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sertifi¬kası verilir.
C. İş Güvenliği Uzmanlarının Eğitim ve Sınav Zorunluluğu
Mühendis veya teknik elemanların, iş yerlerinde iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilebilmesi için gerekli olan sertifika eğitim programlarının hazırlanması, uygu¬lanması sınav komisyonun teşekkülü ve sınavın yapılış şekli ile ilgili usul ve esas¬lar, iş Güvenliği Uzmanlığı Eğitim Komis¬yonu tarafından belirlenir. Eğitimin süresi, teorik ve pratik olarak 120 saatten az ola¬maz.
Komisyon, iş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün başkanlığında, iş Teftiş Kurulu Başkanlığından iş sağlığı ve güvenliği ala¬nında görevli bir müfettiş, İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezinden teknik branşta bir eleman, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eği¬tim ve Araştırma Merkezi, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu ve en çok üyeye sahip işçi sendikaları konfederasyo¬nundan birer üye ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından görevlendirilecek iş güvenliği konusunda çalışmaları olan bir öğretim üyesinden oluşur.
Komisyon, her yıl ocak ayında ilk olağan toplantısını yaparak yıllık çalışma progra¬mını belirler. Bakanlık gerektiğinde Komis¬yonu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Toplantıların gündemi üyelere toplantı tarihinden 15 gün önce bildirilir. Komisyonun sekreterya işleri Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
Komisyon, kararlarını salt çoğunlukla alır. Eşitlik hâlinde Başkanın oyu kararı belirler. Komisyon kararı, karar defterine ya¬zılır ve üyeler tarafından imzalanır.
Komisyon tarafından belirlenen sertifika eğitim programı ve sınavı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Mer¬kezi (ÇASGEM) tarafından yürütülür.
D. İş Güvenliği Uzmanlarının Bilgi Yenileme Eğitimi
İş güvenliği uzmanlarının sertifikalarını aldıkları tarihten itibaren, 5 yıllık periyot¬larla, Bakanlıkça düzenlenen bilgi yenile¬me eğitimine katılmaları zorunludur. Bu eğitime katılmayan iş güvenliği uzmanları¬nın sertifikaları geçersiz sayılır.
E. İş Güvenliği Uzmanlarının Görev Alanları
Sertifikaya sahip iş güvenliği uzmanla¬rından;
(A) sınıfı sertifikaya sahip olanlar bütün iş yerlerinde,
(B) sınıfı sertifikaya sahip olanlar I’nci, II’nci, III’üncü ve IV’üncü risk gruplarında yer alan iş yerlerinde,
(C) Sınıfı Sertifikaya sahip olanlar I’inci, II’inci ve III’üncü risk gruplarında yer alan iş yerlerinde,
görev yaparlar. İş yerinde birden fazla iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesi hâ¬linde, en az bir iş güvenliği uzmanında yu¬karıda belirtilen şartlar aranır.
F. İş Güvenliği Uzmanının Hizmet Sü¬resi
İş güvenliği uzmanları, bu Yönetmelikte belirtilen görevleri eksiksiz yerine getirmek için;
l’inci Risk Grubu’nda yer alan iş yerleri¬ne; ayda en az bir iş günü,
II’nci Risk Grubu’nda yer alan iş yerleri¬ne; ayda en az iki iş günü
II’üncü Risk Grubu’nda yer alan iş yer¬lerine; ayda en az üç iş günü,
IV’üncü Risk Grubu’nda yer alan iş yer¬lerine; ayda en az dört iş günü,
V’inci Risk Grubu’nda yer alan iş yerleri¬ne; ayda en az beş iş günü,
gitmek zorundadırlar. Bir iş güvenliği uzmanı, yukarıda belirtilen sürelere uymak kaydı ile, en fazla on iş yeri ile sözleşme yapabilecektir. İş yerlerinin iş sağlığı ve güvenliği açısından hangi risk grubuna gi¬receği hususunda, 16/12/2003 tarihli ve 25318 sayılı Resmî Gazete’de yayımla¬nan, İşyeri Sağlık Birimleri ve İşyeri He¬kimlerinin Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 21’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca be¬lirlenen risk grupları esas alınmaktadır.
VI. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖ¬REV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI
A. İş Güvenliği Uzmanının Görevleri
İş güvenliği uzmanı aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür.
a) İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatına uygun olarak iş yerinde gerekli çalışmala¬rın yapılmasını sağlamak,
b) İş yerindeki tehlikelerin tanımlanma¬sını ve risk değerlendirmesinin yapılması¬nı, tehlikelerin ortadan kaldırılmasını ve risklerin kontrol altına alınmasını sağlamak için önerilerde bulunmak, bu hususlarla il¬gili işverene rapor vermek,
c) İşin ve iş yerinin özelliklerine uygun olarak tehlikeleri kaynağında yok etmeye yönelik tedbirlere öncelik vererek gerekirse ölçümlere dayalı değerlendirme yapmak, alınması gerekli güvenlik önlemleri konu¬sunda, çalışanların veya temsilcilerinin gö¬rüşünü de alarak işverene önerilerde bu¬lunmak ve uygulamaların takibini yapmak,
d) iş yerinde yapılacak periyodik kontrol, bakım ve ölçümleri planlamak, hazırlanan planların uygulanmasını sağlamak,
e) Risk değerlendirme sonuçlarını da dikkate alarak ani veya yakın tehlike du¬rumları ve kazaların potansiyelini tanımla¬yan ve bunlara ilişkin risklerin nasıl önle¬neceğini gösteren acil durum planlarını hazırlamak ve gerekli tatbikatların yapıl¬masını sağlamak.
f) Yangın ve patlamaların önlenmesi, yangın ve patlama durumunda önlemlerin alınması, yangından korunma teçhizatı ve araçlarının kontrol edilmesi, yangın ekiple¬rinin oluşturulması, yangın tatbikatı gibi yangından korunma ve yangınla mücadele çalışmalarını yönetmek ve ilgili kayıtların tutulmasını sağlamak,
g) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu toplan¬tılarına katılmak, kurula iş yerinin sağlık ve güvenlik durumu ile ilgili bilgi vermek ve önerilerde bulunmak,
h) İş yeri sağlık birimi ile iş birliği içinde çalışarak iş yerinin sağlık ve güvenlik du¬rumunu, iş yerinde olabilecek kaza ve meslek hastalıklarını iş yeri hekimi ile de¬ğerlendirmek değerlendirme sonuçlarına göre önleyici faaliyet planlarını yapmak ve uygulanmasını sağlamak,
i) İş yerinde meydana gelen kaza veya meslek hastalıklarının tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak düzeltici faaliyet planlarını yapmak ve uygulanmasını sağlamak,
j) İş yerinde yapılan inceleme ve araş¬tırmalar için yöntemler geliştirmek, bu yöntemlerle ilgili çalışanları bilgilendirmek, her incelemeden sonra inceleme formlarını doldurmak ve gereği için işverene bildirerek sonuçlarını takip etmek, formların değerlendirme ve izlenmesi amacıyla muha¬fazasını sağlamak,
k) İş yerine yeni bir sistem kurulması veya makine ya da cihaz alınması halinde; kurulacak sistem veya alınacak makine ya da cihaz ile ilgili olarak risk değerlendirme¬si yaparak sağlık ve güvenlik yönünden aranan özellikleri belirlemek ve bu özellikle¬re uygun sistemin kurulması, makine veya cihazın alınması için işverene rapor ver¬mek,
I) Uygun nitelikteki kişisel koruyucuların seçimi, sağlanması, kullanılması, bakımı ve test edilmesi ile ilgili bilgi ve önerileri hakkında işverene rapor vermek,
m) İş yerinde sağlıklı ve güvenli bir ça¬lışma ortamının oluşturulması ve geliştiril¬mesi amacıyla verilecek eğitimin kimlere verileceği, kapsamı, kimlerin vereceği, sü¬resi ve eğitimin sürekliliğinin sağlanması konusunda işverene önerilerde bulunmak.
B. İş Güvenliği Uzmanının Yetkileri
İş güvenliği uzmanı, bağımsız çalışma ilkesi uyarınca bu Yönetmelik hükümlerinin yerine getirirken hiçbir şekilde engellene¬mez, görevini yapmaktan alıkonulamaz.
İş yerinde çalışanların yaşamı ile ilgili yakın tehlike oluşturan bir husus tespit et¬tiğinde, derhal üst yönetimi bilgilendirerek işin geçici olarak durdurulmasını sağlar.
Üretim planlamalarında karar alma sü¬recine katılır.
Görevi gereği iş yerinin bütün bölümle¬rinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda in¬celeme, araştırma ve çalışanlarla görüşme yapar.
İş güvenliği uzmanı gerektiğinde konu ile ilgili kurum veya kuruluşlar ile işbirliği yapabilecektir.
C. İş Güvenliği Uzmanının Sorumlu¬lukları
İş güvenliği uzmanları;
a) Yönetmelikte belirtilen görevlerini yapmakla,
b) Bu görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatma¬mak, durdurmamak, güçleştirmemek, ve¬rimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmakla,
c) İşverenin ve iş yerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları ile ilgili bilgile¬ri gizli tutmakla,
sorumludurlar.
VII. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖ¬REVLENDİRİLMESİ VE SÖZLEŞMENİN FESHİ
İşverenler, yukarıda belirtilen niteliklere haiz iş güvenliği uzmanı veya uzmanları ile sözleşme yaparlar, yapılan sözleşmenin bir nüshası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğüne gönderilir.
I’inci, II’nci ve III’üncü risk gruplarında yer alan ve 500 ve daha fazla işçi çalıştı¬rılan iş yerlerinde tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.
IV’üncü ve Vinci risk gruplarında yer alan ve 300 ve daha fazla işçi çalıştırılan iş yerlerinde tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.
Görevlendirilecek iş güvenliği uzmanla¬rının, iş yerinde yapılan esas işin niteliğine uygun meslekten olmasına özen gösterilir.
Sözleşmenin herhangi bir nedenle ge¬çerliliğini yitirmesi hâlinde, bu durum ta¬raflarca üç iş günü içinde İş Sağlığı ve Gü¬venliği Genel Müdürlüğüne bildirilir.
VIII. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI İSTİH¬DAM ETMEMENİN MÜEYYİDESİ
4857 sayılı İş Yasası’nın 82. maddesi uyarınca iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik eleman görevlendirme yü¬kümlülüğünü yerine getirmeyen işveren veya işveren vekiline aynı yasanın 105. maddesi gereğince 2005 yılı için 714,46 YTL idari para cezası uygulanmaktadır. Söz konusu idari para cezası her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 298. madde¬si hükmü gereğince yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mü¬kerrer 298’inci maddesinin (B) fıkrasında "Yeniden değerleme oranı, yeniden de¬ğerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Devlet İstatistik Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran Maliye Bakanlığınca Resmî Gazete ile ilan edilir." hükmü uyarınca yeniden değerleme oranı 353 sıra No.lu VUK Genel TebliğP ile 2005 yılı için % 9,8 (yüzde dokuz virgül sekiz) olarak tespit edilmiştir. 27.04.2005 tarih ve 5335 sayılı Kanunun 22. maddesi ile 5083 sayılı Kanunun 2. maddesine eklenen fıkra uyarınca, idari para cezası uy¬gulamasında 1 YTL’nin altındaki küsuratlar dikkate alınmayacağından, iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik eleman gö¬revlendirme yükümlülüğünü yerine getir¬meyen işveren veya işveren vekiline 2006 yılı için, 784 YTL idari para cezası uy¬gulanacaktır.
IX. SONUÇ
İşletmelerde meydana gelen iş kazaları ile ilgili olarak yapılan incelemelerde ka¬zaların kişisel kusurlardan kaynaklanan tehlikeli hareketlerden ve işletmelerdeki güvensiz çalışma koşullarından kaynak¬lanmasından dolayı, hem işletmelerde iş kazası ve meslek hastalığı risklerinin azal¬tılması hem de iş sağlığı ve güvenliği ön¬lemleri ile çalışma koşullarının iyileştiril¬mesi için 4857 sayılı iş Yasası’nın 82. maddesi uyarınca iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik eleman görevlen¬dirme yükümlülüğü getirilmiştir.
Söz konusu iş güvenliği uzmanı çalış¬tırmayla ilgili, 20.01.2006’dan itibaren zo¬runluluk başlayacak olup kapsamdaki her işletmenin durumuna uygun bir iş güvenliği uzmanı ile sözleşme yapması gerekmek¬tedir.
Ancak, 26.01.2006 tarih ve 26061 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmelik değişikliği ile 20.09.2006 tarihine kadar iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanlar içim iş güvenliği uzmanlığı sertifikası şartı aranmayacağı, ancak 20.09.2006 tarihinden itibaren iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanlar için iş güvenliği uzmanlığı sertifikası şartı aranacağı hükme bağlanmıştır.