FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDE
ENFLASYON DÜZELTMESİNE İLİŞKİN OLARAK
345 NO.LU VUK GENEL TEBLİĞİ İLE
YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
Enflasyon düzeltmesinde genel işleyiş, parasal olmayan bilanço kalemlerinin düzeltilerek, buradan doğan gelir veya giderlerin (698 no.lu hesabın) net bakiyesinin gelir tablosuna aktarılmasından ibarettir.
VUK’nun Mükerrer 298 nci maddesinde, parasal kıymetler “Türk Lirasının değerindeki değişmeler karşısında nominal değerleri aynı kaldığı halde satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetler” parasal olmayan kıymetler ise “parasal kıymetler dışındaki kıymetler” olarak tanımlanmıştır.
Parasal olmayan kıymetlerle ilgi bu pek de açık ve anlaşılabilir olmayan tanımlama “Türk Lirasının değerindeki değişmeler karşısında satın alma güçleri değişmediği varsayılan kıymetler” olarak tamamlanabilir.
Hangi bilanço kalemlerinin parasal kıymet, hangilerinin de parasal olmayan kıymet niteliğinde oldukları, 328 no.lu VUK Genel Tebliği’nin 1 ve 2 no.lu eklerini teşkil eden cetvellerde yer almaktadır.
Sözkonusu listelere göre finansal kiralama işlemlerinde, kiracılar tarafından kullanılan ve;
• Kiralanan kıymetin rayiç bedeli ile kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanının kaydedildiği yani ana paraya tekabül eden ve sabit kıymet olarak gösterilen hesaplar,
•
• Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte, kiralama işlemlerinden doğan borçlar ile kiralanan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri veya rayiç bedelin düşük olanının kaydedildiği ve sabit kıymet olarak kaydedilen tutar arasındaki farkı gösteren henüz ödenmemiş finansal kiralama borçlanma maliyetlerinin izlendiği 302 ve 402 no.lu “Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri” hesapları,
parasal olmayan kıymet olarak,
• Kiracıların finansal kiralama yapanlara, kiralama işlemi nedeniyle borçlandıkları toplam tutarı gösteren 301 ve 401 no.lu “Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar” hesabı,
ise parasal kıymet olarak değerlendirilmektedir.
Ancak tam metnini 2005/59 no.lu Sirküler ekinde verdiğimiz 345 sıra no.lu VUK Genel Tebliği ile (R.G. 28.02.2005 – 25741) finansal kiralama şirketine olan toplam borç (301 veya 401 no.lu hesaplar) ile kiralanan kıymetin rayiç bedeli veya kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanının kaydedildiği sabit kıymet hesabı (265 veya başka bir hesap) arasındaki farkı teşkil eden 302 ve 402 no.lu “Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri” hesabı, 2 sayılı listeden çıkarılıp 1 sayılı listeye konularak parasal kıymet olarak değerlendirilmiştir.
Buna göre finansal kiralama işlemi yapan kiracılar 302 ve 402 sayılı “Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar” hesaplarında görünen tutarları, parasal kabul edip düzeltme konusu yapmayacaklardır. Dolayısıyla daha önce parasal olmayan kıymet kabul edilip düzeltme konusu yapılan bu hesaplardaki 31.12.2003 ve 31.12.2004 tarihli bilanço enflasyon düzeltmeleri iptal olunacak ve 2004 yılı kurumlar vergisi matrahı buna göre hesaplanacaktır.