GECİKME ZAMMI ORANI VE TECİL FAİZİ ORANI DÜŞÜRÜLMÜŞTÜR
1. GECİKME ZAMMI ORANI AYLIK % 4’ten % 3’e DÜŞÜRÜLMÜŞTÜR :
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 5035 sayılı Kanunla değişik 51’inci maddesinde, amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına, vâdenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı %4 oranında gecikme zammı uygulanacağı, ay kesirlerine isabet eden gecikme zammının günlük olarak hesaplanacağı, Bakanlar Kurulunun gecikme zammı nispetlerini aylar itibariyle topluca veya her ay için ayrı ayrı yüzde onuna kadar indirmeye, gecikme zammı oranı ile gecikme zammı asgari miktarını iki katına kadar artırmaya yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
Bakanlar Kurulu bu yetkisini 2005/8551 sayılı Kararı (RG 2.3.2005 – 25743) ile kullanmak suretiyle, gecikme zammı oranını 2.3.2005 tarihinden geçerli olmak üzere aylık % 3 olarak belirlemiş bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı, bu değişikliğe ilişkin olarak 434 seri no.lu Tahsilat Genel Tebliğinde (R.G. 04.03.2005-25745 ) açıklamalarda bulunmuştur. Tebliğde, aylık ve günlük esasta nasıl gecikme zammı uygulanacağı örneklerle açıklanmıştır.
Buna göre, vâdesi 2.3.2005 tarihinden önce geldiği halde bu tarihe kadar ödenmemiş olan amme alacaklarının bu tarihten itibaren ödenecek kısımları ile 2.3.2005’ten itibaren vadesi geldiği halde vadelerinde ödenmeyen amme alacaklarına aylık % 3 oranı esas alınmak suretiyle gecikme zammı tatbik edilecektir.
VUK’ nun 112/3 üncü maddesi gereğince gecikme faizi ve 371/5 inci maddesi gereğince pişmanlık zammı oranı gecikme zammı oranına bağlanmış olduğundan, gecikme faizi ve pişmanlık zammı oranları da kendiliğinden 2.3.2005 tarihinden itibaren aylık % 3’e düşmüştür.
Dönemler itibariyle geçerli olan gecikme zammı oranları, dayanakları ile birlikte ekli tabloda bilgilerinize sunulmuştur.
2. TECİL FAİZİ ORANI YILLIK % 36’dan % 30’a DÜŞÜRÜLMÜŞTÜR :
6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde belirtilen koşullarla ve “tecil faizi” alınmak suretiyle amme alacakları tecil edilebilmektedir. Tecil faizi oranını belirleme yetkisi Maliye Bakanlığındadır.
Maliye Bakanlığı, bu maddenin kendisine verdiği yetkiye dayanarak, yıllık % 36 olarak uygulanmakta olan tecil faizi oranını, ekte bilgilerinize sunulan 434 seri no.lu Tahsilat Tebliği ile yıllık % 30 olarak yeniden belirlemiş bulunmaktadır.
Buna göre, bu Tebliğin yayımı tarihinden (2.3.2005) itibaren yapılacak müracaatlara dayanılarak tecil edilecek amme alacaklarına yıllık % 30 oranında tecil faizi uygulanacaktır.
Bu Tebliğin yayımı tarihinden önceki müracaatlara dayanılarak tecil edilecek olan amme alacaklarına, müracaat tarihlerinden 2.3.2005 tarihine kadar (bu tarih hariç) geçen süre için eski oran, 2.3.2005 tarihinden itibaren ise yeni oran olan % 30 oranında tecil faizi uygulanması gerekmektedir.
Aynı şekilde, 2.3.2005 tarihinden önce tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan amme alacaklarının 2.3.2005 tarihinden sonra ödenmesi gereken taksitlerine; 2.3.2005 (bu tarih hariç) geçen süre için eski oran, 2.3.2005 tarihinden itibaren ise % 30 oranında tecil faizi uygulanacaktır.
Tebliğde ayrıca spor klüplerinin 5228 sayılı Kanunun geçici 6 ncı maddesi kapsamında tecil edilen borçları için uygulamanın nasıl yapılacağı da açıklanmıştır.
DÖNEMLER İTİBARİYLE GECİKME ZAMMI ORANLARI
Uygulama Dönemi
Uygulanan Oranlar İlgili Kanun
veya Karar
01.03.1984 – 31.08.1985
İlk ay % 10 sonraki her ay % 4
Kanun : 2974
01.09.1985 – 31.05.1988
İlk ay % 10, 2-6. aylar % 7 ve 7. ve sonraki aylar % 5
85/9790
01.06.1988 – 31.12.1988
İlk 3 ay % 10, 4-6. aylar % 8, 7. ve sonraki aylar % 6
88/12947
01.01.1989 – 31.12.1989 İlk 4 ay % 10, 5. ve sonraki aylar
% 7
88/13646
01.01.1990 – 29.12.1993
Her ay için % 7
89/14915
30.12.1993 – 07.03.1994
Her ay için % 9
Kanun : 3946
08.03.1994 – 30.08.1995
Her ay için % 12
94/5335
31.08.1995 – 31.01.1996
Her ay için % 10
95/7138
01.02.1996 – 08.07.1998
Her ay için % 15
96/7798
09.07.1998 – 20.01.2000
Her ay için % 12
98/11331
21.01.2000 – 01.12.2000
Her ay için % 6
2000 / 7
02.12.2000 – 28.03.2001
Her ay için % 5
2000/1555
29.03.2001 – 30.01.2002
Her ay için % 10
2001/2175
31.01.2002 – 11.11.2003
Her ay için % 7
2002/3550
12.11.2003 – 1.3.2005
Her ay için % 4
2003/6345
2.3.2005 –
Her ay için % 3
2005/8551
“Tahsilat Genel Tebliği
Seri No: 434
(RG.04.03.2005 – 25745)
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun1 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilen amme alacaklarına uygulanacak yıllık tecil faizi oranının belirlenmesi ile aynı Kanunun 51 inci maddesi uyarınca belirlenen ve ödeme müddeti içerisinde ödenmeyen amme alacaklarına vadenin bitim tarihinden itibaren uygulanan aylık gecikme zammı oranının uygulamasına ilişkin olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması uygun görülmüştür.
I – TECİL FAİZİ ORANI:
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesi ile Bakanlığımıza tanınan yetkiye istinaden, halen yıllık % 36 olarak uygulanmakta olan tecil faizi oranı bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren yıllık % 30 olarak belirlenmiştir.
Bundan böyle, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren yapılacak müracaatlara dayanılarak tecil edilen amme alacaklarına yıllık % 30 oranında tecil faizi uygulanacaktır.
Bu Tebliğin yayımı tarihinden önceki müracaatlara dayanılarak tecil edilecek olan amme alacaklarına müracaat tarihlerinden bu Tebliğin yayımı tarihine kadar (bu tarih hariç) geçen süre için geçerli olan oranlar, bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren de % 30 oranında tecil faizi uygulanması gerekmektedir.
Aynı şekilde, bu Tebliğin yayımı tarihinden önce tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan amme alacaklarının bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra ödenmesi gereken taksit tutarlarına; bu Tebliğin yayımı tarihine kadar (bu tarih hariç) geçen süre için geçerli olan oranlar, bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren de % 30 oranında tecil faizi uygulanacaktır.
16.07.2004 tarihli ve 5228 sayılı Kanunun2 geçici 6 ncı maddesi kapsamında yapılan tecil müracaatları ile anılan Kanun kapsamında tecil edilip de tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan alacaklar:
Bilindiği gibi, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce tescil edilmiş ve Türkiye’de sportif alanda faaliyet gösteren spor kulüplerinin, 5228 sayılı Kanunun geçici 6 ncı maddesinden yararlanmak üzere yapmış oldukları müracaatlara istinaden tecil edilen borçlarına, anılan madde hükmü gereğince, bu Tebliğin yayımı tarihinden önce uygulanmakta olan oranın 1/6’sı olan (36/6=)%6 (yıllık) oranında tecil faizi tatbik edilmektedir.
Anılan madde hükmüne göre tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan amme alacaklarının bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra ödenmesi gereken taksit tutarlarına; bu Tebliğin yayımı tarihine (bu tarih hariç) kadar geçen süre için yıllık %6 oranında, bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren de yıllık (30/6=)%5 oranında tecil faizi uygulanacaktır.
Aynı şekilde, 5228 sayılı Kanunun geçici 6 ncı maddesi kapsamında yapılan tecil ve taksitlendirme taleplerine dayanılarak tecil edilecek olan amme alacaklarına, müracaat tarihlerinden bu Tebliğin yayımı tarihine (bu tarih hariç) kadar geçen süre için yıllık %6 oranında, bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren de yıllık (30/6=)%5 oranında tecil faizi uygulanması gerekmektedir.
Tecilin gerçekleşmesi üzerine borcu tecil edilen mükelleflere yapılacak bildirimde; faiz oranının belirlendiği kısmın altı çizilmek suretiyle hangi oranda tecil faizi ödeneceğine dair gerekli uyarı yapılacaktır
II – GECİKME ZAMMI:
Bilindiği gibi, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun3 4 üncü maddesiyle değiştirilen 51 inci maddesinin dördüncü fıkrasında “Bakanlar Kurulu, gecikme zammı oranlarını aylar itibarıyla topluca veya her ay için ayrı ayrı, yüzde onuna kadar indirmeye, gecikme zammı oranı ile gecikme zammı asgari tutarını iki katına kadar artırmaya, ayrıca gecikme zammı oranını aylar itibarıyla farklı olarak belirlemeye ve gecikme zammını bileşik faiz usulüyle aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık olarak hesaplatmaya yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.
02/03/2005 tarihli ve 25743 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2005/8551 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Kanunun 51 inci maddesine istinaden aylık gecikme zammı oranı yeniden belirlenmiş olup aylık oranı yeniden belirlenen gecikme zammının uygulanmasına yönelik olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması uygun görülmüştür.
A) Gecikme Zammı Oranı:
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesi uyarınca 12/11/2003 tarihinden itibaren, amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 4 oranında gecikme zammı uygulanmaktaydı.
Anılan maddenin dördüncü fıkrasının Bakanlar Kuruluna verdiği yetkiye istinaden 02/03/2005 tarih ve 25743 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23/02/2005 tarih ve 2005/8551 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 3 oranında gecikme zammı uygulanması kararlaştırılmış ve belirtilen Karar 02/03/2005 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Buna göre, 02/03/2005 tarihinden önce vadesi geldiği halde bu tarihe kadar ödenmemiş olan amme alacaklarının bu tarihten itibaren ödenecek kısımlarına ve 02/03/2005 tarihinden itibaren vadesi geldiği halde vadelerinde ödenmeyen amme alacaklarına yukarıda belirtilen oranlarda ve 3784, 3815, 4286, 4307 Seri No’lu Tahsilat Genel Tebliğlerinde ve bu Tebliğde yer alan esaslar doğrultusunda gecikme zammı uygulanacaktır.
B) Gecikme Zammının Tatbiki:
Bilindiği gibi, 5035 sayılı Kanunla 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin değiştirilmesiyle ay kesirlerine isabet eden gecikme zammının günlük olarak hesaplanacağı hüküm altına alınmış ve uygulamaya ilişkin açıklamalar 430 Seri Nolu Tahsilat Genel Tebliği ile yapılmıştır. Anılan Tebliğde, gecikme zammı hesaplamalarının tam aylar için aylık esasa, ay kesirleri için ise günlük esasa göre yapılacağı belirtilmiştir.
Gecikme zammı oranının aylık %4’ten %3’e indirilmesine yönelik Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca gecikme zammı hesaplamasında aşağıda belirlenen açıklamalara göre işlem yapılacaktır.
a) Aylık Esasa Göre: Aylık esasa göre gecikme zammının hesaplanmasında, tatbik edilmesi gereken oranın belirlenmesi için 381 Seri Nolu Tahsilat Genel Tebliğinin “I-Gecikme Zammı Hesabı” bölümünde yer verilen açıklamalara göre işlem yapılması gerekmektedir. Bu itibarla, aylık esasa göre gecikme zammının hesaplanacağı bir aylık süre içindeki bir tarihte oran değişikliği yapılırsa, bu bir aylık sürenin tamamına eski oran tatbik edilecektir.
b) Günlük Esasa Göre: Ay kesirleri için gecikme zammının hesaplanması günlük esasa göre yapıldığından, Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği gün dahil olmak üzere daha sonraki günler için yeni oran, yürürlük tarihinden önceki günler için ise eski oran tatbik edilecektir.
Örnek 1 – Şehit Kamil Vergi Dairesi Mükelleflerinden (C) 26.12.2004 vadeli 120 YTL tutarlı Katma Değer Vergisi borcunu 15.05.2005 tarihinde gecikme zammı ile birlikte ödemiştir. Uygulanmakta olan aylık gecikme zammı oranı 02.03.2005 tarihinde %4’ten %3’e indirilmiştir.
Mükellefin vergi aslı ile birlikte ödemesi gereken gecikme zammı;
-27.12.2004-26.01.2005 tarihleri arasındaki bir aylık süre için (%4 oranında) aylık esasa göre (eski oran),
-27.01.2005-26.02.2005 tarihleri arasındaki bir aylık süre için (%4 oranında) aylık esasa göre (eski oran),
-27.02.2005-26.03.2005 tarihleri arasındaki bir aylık süre için (%4 oranında) aylık esasa göre (eski oran),
-27.03.2005-26.04.2005 tarihleri arasındaki bir aylık süre için (%3 oranında) aylık esasa göre (yeni oran),
-27.04.2005-15.05.2005 tarihleri arasındaki 19 günlük süre için ise günlük esasa göre (yeni oran),
uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.
Borcun 4 tam aylık süre için gecikme zammı tutarı = (%4+%4+%4+%3) x 120 YTL
= %15 x 120 YTL
= 18 YTL
Bu borcun 27.04.2005-15.05.2005 tarihleri arasındaki 19 günlük ay kesri için hesaplanan gecikme zammı tutarı ise;
Günlük gecikme zammı oranı: (3/100/30=)0.001
(günlük gecikme zammı oranı) x (gün sayısı) x (gecikme zammı uygulanacak tutar) =
= (0,001) x 19 x 120 YTL
= 2,28 YTL’dır.
Böylece mükellef (C)’den, 120 YTL Katma Değer Vergisinin yanında ayrıca (18+2,28=)20,28YTL gecikme zammı tutarının da tahsil edilmesi gerekmektedir.
Örnek 2 – Menemen Vergi Dairesi Mükelleflerinden (N), 26.11.2004 vadeli Ekim/2004 döneminden kaynaklanan 250.000 YTL Gelir (Stopaj) Vergisini gecikme zammıyla birlikte 05.03.2005 tarihinde ödemiştir. Aylık gecikme zammı oranı 02.03.2005 tarihinde %4’ten %3’e indirilmiştir.
Mükellefin 250.000 YTL vergi aslının yanında ödemesi gereken gecikme zammı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Buna göre;
-27.11.2004-26.12.2004 tarihleri arasındaki bir aylık süre için (%4 oranında) aylık esasa göre (eski oran),
-27.12.2004-26.01.2005 tarihleri arasındaki bir aylık süre için (%4 oranında) aylık esasa göre (eski oran),
-27.01.2005-26.02.2005 tarihleri arasındaki bir aylık süre için (%4 oranında) aylık esasa göre (eski oran),
-27.02.2005-01.03.2005 tarihleri arasındaki 3 günlük süre için günlük esasa göre (eski oran),
-02.03.2005-05.03.2005 tarihleri arasındaki 4 günlük süre için günlük esasa göre (yeni oran),
dikkate alınacaktır.
Aylık Esasa Göre: Borcun 3 tam aylık süre için gecikme zammı tutarı =
= (%4+%4+%4) x 250.000 YTL
= %12 x 250.000 YTL
= 30.000 YTL
Günlük Esasa Göre: Borcun 27.02.2005-05.03.2005 tarihleri arasındaki 7 günlük ay kesri için gecikme zammı tutarı, oran değişikliği dikkate alınarak aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
– 27.02.2005-01.03.2005 tarihleri arasındaki 3 günlük süre için eski orana göre günlük gecikme zammı tutarı:
Günlük gecikme zammı oranı: (4/100/30=)0.001333 3 3333 è 0,001334
(günlük gecikme zammı oranı) x (gün sayısı) x (gecikme zammı uygulanacak tutar) =
= (0,001334) x 3 x 250.000 YTL
= 1.000,50YTL
– 02.03.2005-05.03.2005 tarihleri arasındaki 4 günlük süre için yeni orana göre günlük gecikme zammı tutarı:
Günlük gecikme zammı oranı: (3/100/30=)0.001
(günlük gecikme zammı oranı) x (gün sayısı) x (gecikme zammı uygulanacak tutar) =
= (0,001) x 4 x 250.000 YTL
= 1.000 YTL
Böylece mükellef (N)’den, 250.000 YTL Gelir (Stopaj) Vergisinin yanında ayrıca (30.000+1.000,50+1.000=)32.000,50 YTL gecikme zammı tahsil edilecektir.
Örnek 3 – Havza Vergi Dairesi mükellefi (H), 17.02.2005 vadeli 650.000 YTL vergi borcunu gecikme zammıyla birlikte 02.03.2005 tarihinde ödemiştir. Aylık gecikme zammı oranı 02.03.2005 tarihinde %4’ten %3’e indirilmiştir.
Mükellefin 650.000 YTL vergi aslının yanında ödemesi gereken gecikme zammı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Buna göre;
-18.02.2005-01.03.2005 tarihleri arasındaki 12 günlük süre için günlük esasa göre (eski oran),
-02.03.2005 tarihi için günlük esasa göre (yeni oran),
dikkate alınacaktır.
– 18.02.2005-01.03.2005 tarihleri arasındaki 12 günlük süre için eski oran üzerinden günlük gecikme zammı tutarı:
Günlük gecikme zammı oranı: (4/100/30=)0.001333 3 3333 è 0,001334
(günlük gecikme zammı oranı) x (gün sayısı) x (gecikme zammı uygulanacak tutar) =
= (0,001334) x 12 x 650.000 YTL
= 10.405,20YTL
– 02.03.2005 tarihi için yeni orana göre günlük gecikme zammı tutarı:
Günlük gecikme zammı oranı: (3/100/30=)0.001
(günlük gecikme zammı oranı) x (gün sayısı) x (gecikme zammı uygulanacak tutar) =
= (0,001) x 1 x 650.000 YTL
= 650 YTL
Böylece mükellef (H)’den, 650.000 YTL vergi aslının yanında ayrıca (10.405,20+650=)11.055,20 YTL gecikme zammı tahsil edilecektir.
Örnek 4 – Beypazarı Vergi Dairesi mükellefi (A), 01.03.2005 vadeli 970 YTL vergi borcunu gecikme zammıyla birlikte 03.03.2005 tarihinde ödemiştir. Aylık gecikme zammı oranı 02.03.2005 tarihinde %4’ten %3’e indirilmiştir.
Mükellefin 970 YTL vergi aslının yanında ödemesi gereken gecikme zammı;
02.03.2005-03.03.2005 tarihleri arasındaki 2 günlük ay kesri için günlük esasa göre yeni oran tatbik edilerek,
Günlük gecikme zammı oranı: (3/100/30=)0.001
(günlük gecikme zammı oranı) x (gün sayısı) x (gecikme zammı uygulanacak tutar) =
= (0,001) x 2 x 970 YTL
= 1,94 YTL olarak bulunacaktır.
Tebliğ olunur.