1 OCAK 2005 TARİHİNDEN İTİBAREN GEÇERLİ ASGARÎ ÜCRET,
YENİ SSK PRİM TABANI VE TAVANI İLE SSK İDARÎ PARA CEZALARI
1. 01.01.2005’TEN İTİBAREN GEÇERLİ ASGARİ ÜCRET :
Asgarî Ücret Tespit Komisyonu, 4857 sayılı İş Kanununun 39’uncu maddesi gereğince (01.01.2005 – 31.12.2005) tarihleri arasında geçerli olacak asgari ücreti 30.12.2004 tarih ve 25686 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2004/2 no.lu Kararı ile belirlemiş bulunmaktadır.
Buna göre, 1 OCAK 2005 tarihinden itibaren geçerli olacak yeni asgarî ücret tutarı, tarım ve orman işçileri de dahil olmak üzere tüm sektörler için aynı olup, (01.01.2005 – 31.12.2005) dönemi itibariyle aşağıdaki gibidir:
01.01.2005 – 31.12.2005
Günlük (Brüt YTL) Aylık (Brüt YTL)
– 16 yaşını doldurmuş olanlar için 16,29 488,70
– 16 yaşını doldurmamış olanlar için 13,86 415,80
2. 01.01.2005’TEN İTİBAREN GEÇERLİ SSK TABAN ve TAVAN ÜCRETİ :
Bilindiği gibi, 5198 sayılı Kanun’un (R.G. 06.07.2004, 25514) 01.07.2004’ten itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe giren 9’uncu maddesi ile, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 78 inci maddesinin 1 inci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir :
“Bu Kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre 16 yaşından büyükler için belirlenen günlük asgarî ücrettir; üst sınırı ise günlük asgarî ücretin 6,5 katıdır.”
Bu değişiklikle, prim hesabına esas tutulacak günlük kazancın alt sınırı doğrudan doğruya asgarî ücret tutarı olarak belirlenmiş ve madde metninde yer alan bazı otomatik artış mekanizmaları ile Bakanlar Kurulu’na yetki veren hüküm kaldırılmıştır. Dolayısıyla, 01.07.2004 ten beri, SSK prim tabanı asgarî ücret tutarına bağlı olarak değişmektedir. Bir başka ifade ile asgarî ücret tutarı, aynı zamanda SSK primine esas taban ücret anlamına gelmektedir.
Buna göre 01.01.2005 tarihinden geçerli olmak üzere SSK prim tabanı ve tavanı aşağıdaki şekilde uygulanacaktır :
YTL./Gün YTL./Ay
Alt Sınır (taban) 16,29 488,70
Üst Sınır (tavan) 105,89 3.176,70 (*)
Bu tutarlar asgarî ücret tutarı değişinceye kadar uygulanmaya devam edilecektir.
(*) Buna göre 3.176,55 YTL olarak hesaplanıp uygulanması gereken aylık tavan rakamı, SSK nın 04.01.2005 tarih ve 16-328 Ek Sayılı Genelgesinde 3.176,70 YTL olarak hesaplanmış ve ilan edilmiş olduğundan kuşkusuz uygulamada SSK nın ilân ettiği rakamın yani 3.176,70 YTL nin esas alınması gerekmektedir.
Aradaki fark önemsiz görülebilir. Ancak bir izahının da yapılması gerekir.
Bize göre, Kanuna uygun hesaplamanın aylık alt sınırın 6,5 katı alınarak yapılması gerekirdi : 488,70 x 6,5 = 3.176,55 YTL.
Oysa SSK nın hesaplamayı, önce günlük üst sınırı hesaplayıp o tutarın 30 katını almak suretiyle yaptığı anlaşılmaktadır. Ulaşılması gereken sonucun mantıken ve teorik olarak aynı rakam olması gerektiği de açıktır. Ancak 5083 sayılı Kanuna göre en küçük para birimimiz 1 Yeni Kuruş olduğundan ve hesaplamalarda yarım Yeni Kuruş ve üzerindeki değerlerin 1 Yeni Kuruşa tamamlanması, yarım Yeni Kuruşun altındaki değerlerin ise dikkate alınmaması gerektiğinden; günlük üst sınırın hesaplanması sırasında ortaya çıkan yarım Yeni Kuruşun 1 Yeni Kuruşa tamamlanması gereği, aylık üst sınırın hesabında da dikkate alınmış ve böylece kuruş yuvarlama işlemi -bize göre- Kanuna aykırı bir biçimde aylık üst sınırın yüksek hesaplanmasına yol açmıştır. Şöyle ki ;
SSK nın 16-328 Ek No.lu Genelgesi SSK nın Olması Gereken Hesabı Bize Göre Olması Gereken Hesap Şekli
Günlük Alt
Sınır : (Asgari Ücret) 16,29 YTL (Asgari Ücret) 16,29 YTL (Asgari Ücret) 16,29 YTL
Aylık Alt
Sınır : (16,29×30=) 488,70 YTL (16,29×30=) 488,70 YTL (16,29×30=) 488,70 YTL
Günlük Üst
Sınır : (16,29×6,5=105,8850) 105,89 YTL (16,29×6,5=105,8850) 105,89 YTL (16,29×6,5=105,8850) 105,89 YTL
Aylık Üst
Sınır : (105,89×30=) 3.176,70 YTL (105,8850×30=) 3.176,55 YTL (488,70×6,5=) 3.176,55 YTL
Görüldüğü gibi, farklılığın sebebi günlük üst sınırın hesaplanmasında ortaya çıkan yarım Yeni Kuruşun 1 Yeni Kuruşa tamamlanması işlemidir. Bu işlemin sonucu sadece günlük üst sınırın gösterilmesi ve uygulanması bakımından geçerli olup (1 Yeni Kuruşun en küçük hesap birimi olması nedeniyle) aylık üst sınırın hesabında yuvarlama yapılmadan önceki tutar (109,8850 YTL) esas alınmalıydı. Bu, en azından Kanun metninde yer alan 6,5 kat kuralına uyulması bakımından gereklidir.
3. GÜNLÜK KAZANCI TABANIN ALTINDA OLANLARDAKİ UYGULAMA :
506 sayılı Kanunun 78 inci maddesinin 2 nci fıkrası uyarınca, günlük kazançları alt sınırın (tabanın) altında olan sigortalıların günlük kazançları alt sınır üzerinden hesaplanmakta ve 3 üncü fıkrası uyarınca, sigortalının kazancı ile alt sınır arasındaki farka ait sigorta primlerinin tümü işverence karşılanmaktadır. Söz konusu 2 nci ve 3 üncü fıkra hükümlerinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Dolayısıyla günlük kazancı alt sınırın altında olanlarda kazanç ile alt sınır arasındaki primin tamamını (işçi hisse de dahil olmak üzere) bugüne kadar olduğu gibi bundan böyle de işverenler karşılamaya devam edecektir.
4. ÖRNEK HESAPLAMA :
Aşağıda aylık brüt ücreti 488,70 YTL. (asgari ücret) olan bir personelin maaş bordrosuna ilişkin hesaplamalar gösterilmiştir.
720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
(veya ilgili maliyet yerine göre başka bir hesap)
1- Brüt ücret 488,70
2- SSK İşveren Payı (1×0,215)(**) 105,07
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ
– SSK primi (işçi+işveren payı) (488,70 X 0,15(*) =73,31) + (2) 178,38
360 ÖDENECEK VERGİ ve FONLAR
-Gelir Vergisi Stopajı (488,70 -73,31) X 0,15 62,31
-Damga Vergisi (1 X 0,006) 2,93
381 GİDER TAHAKKUKLARI
– Ödenecek Net Ücret 1-(73,31+62,31+2,93) 350,15
TOPLAM 593,77 593,77
5. SSK İDARİ PARA CEZALARI :
Bilindiği gibi, SSK idari para cezaları da asgari ücrete bağlı olarak kendiliğinden değiştiğinden, asgari ücrette yapılan bu değişikliğe paralel olarak idari para cezaları da 01.01.2005’ten geçerli olmak üzere ekli tablodaki şekilde değişikliğe uğramış bulunmaktadır