YENİ TÜRK LİRASI KULLANIMINDA ÖZEL SEKTÖR
FİRMALARININ UYACAĞI ESASLAR
(14 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği)
Bilindiği üzere 5083 sayılı Kanun ile para birimimiz 1.1.2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Yeni Türk Lirası olarak değiştirilmiş ve Maliye Bakanlığı bu Kanun’la yapılan düzenlemeler çerçevesinde YTL kullanımında özel kesim muhasebe sistemine ilişkin olarak işletmeler tarafından uyulacak esasları 13 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (R.G. 6.10.2004-25605) ile belirlemiştir.
Maliye Bakanlığı bu defa 14 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ni (R.G. 28.12.2004-25684) yayımlamak suretiyle yukarıda belirtilen 13 sıra no.lu Tebliğe bir takım ilaveler yapmıştır. Eklerde 13 ve 14 sıra no.lu Genel Tebliğlerin birleştirilmiş hali yer almaktadır.
14 sıra no.lu Tebliğ’le getirilen yeni düzenlemeler özet olarak aşağıdaki gibidir.
1. Birim Fiyatı Düşük Olan Mallara Ait KDV’nin Hesaplanması :
Bedeli düşük olan ve perakende fiyatı KDV dahil olarak belirlenen kimi mallarda (örneğin ekmek), perakende satışlarda hesaplanan KDV, 1 YKr’un altında teşekkül edebilmekte, 0,5 YKr’un altında teşekkül ettiğinde 0 (sıfıra), 0,5 YKr’un üzerinde teşekkül ettiğinde ise 1 YKr’a yuvarlanmaktadır. KDV belge bazında hesaplanıp bunların toplamı hesaplanan KDV olarak dikkate alındığında ise, müşteriden perakende satış fiyatı içinde tahsil edilen toplam KDV ile bu şekilde hesaplanan toplam KDV arasında büyük değer farkları çıkabilmektedir.
İşte bu gibi durumlarda, mükelleflerin KDV dahil perakende satışlarda vergilerini tam ve doğru olarak hesaplayabilmeleri için;
1- Ödeme kaydedici cihaz kullanarak yapacakları satışlarındaki KDV’ni, 62 Seri Numaralı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ’de
2- Fatura ve benzeri vesikalar kullanarak yapacakları perakende mal satışı ve hizmet ifalarındaki KDV’ni, 92 Seri Numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde
belirtildiği şekilde hesaplayacaklardır.
Yani, ödeme kaydedici cihazlarla yapılan satışlarda satış fişleri üzerinde görünen KDV’lere değil aylık toplam bazda;
|
Beyan Edilecek KDV |
= |
Vergili Bedel x Vergi Oranı |
|
Vergi Oranı + 100 |
formülünden çıkan tutara itibar edilecektir.
Faturalı satışlarda ise, 391 no.lu Hesaplanan KDV hesabının aylık toplam bakiyesine itibar edilecektir.
2. En Küçük Para Birimi 1 YKr Olmasına Rağmen Mükellefler Birim Satış Fiyatı ve Maliyeti Çok Düşük Olan Mallara Ait Maliyet Bedellerini Maliyet Muhasebelerinde Yuvarlama Yapmadan İstenilen Haneye Kadar Takip Edebilecekler ya da Fatura, Fiyat Tarifesi Gibi Belgelerde 1 YKr’un Altında Olsa Bile Birim Satış Fiyatlarını İstenilen Haneye Kadar Gösterebileceklerdir :
Yine birim maliyet bedelleri ya da satış fiyatları 1 YKr’un altındaki mallarda (Örneğin çivi, raptiye, dübel vs.), 1 YKr’un altındaki küsuratların sıfıra ya da 1YKr’a yuvarlanması, toplam bazda büyük sapmalara sebebiyet vermektedir. Ancak 1 YKr’un altındaki tutarların yuvarlanması, bunların maliyet hesaplarında da birim bazında yuvarlanacağı, ya da düzenlenen fatura ya da fiyat tarifesi gibi belgelerde birim fiyatın yuvarlanarak gösterileceği anlamına gelmemektedir. Mükellefler maliyet muhasebesi yaparken örneğin 0,000121 YTL gibi bir para birimini kullanabilecekler ya da fatura düzenlerken veya fiyat tarifesi verirken ya da sözleşme düzenlerken 0,0000252 YTL gibi bir para birimi gösterebileceklerdir. Mühim olan, defter kayıtlarında ya da faturada hesaplanan toplam (miktar x birim değer) tutarın 1 YKr altında küsurat vermesi halinde bunun yuvarlanmasıdır.
3. ÖTV’ye Tabi Malların Satışında, Faturada Her Mala İlişkin Birim Başına Hesaplanacak Maktu ÖTV, Yuvarlama Yapılmadan Gösterilecek, Ancak (Miktar x Maktu ÖTV) İşlemi Sonucu Hesaplanacak Toplam ÖTV’deki 1 YKr Kesirlerinde Yuvarlama Yapılacaktır :
14 sıra no.lu Tebliğ’le yapılan düzenlemelerden biri de birim başına maktu ÖTV’lerin faturada en son kuruş kesirine kadar gösterilmesi (örneğin 1,2510 YTL gibi) ancak toplam mal miktarıyla birim başına ÖTV tutarının çarpılması sonucu hesaplanan toplam ÖTV’de çıkacak 1 YKr kesirlerinin yuvarlanması gerektiğidir.
4. 31.12.2004’den Evvel Basılmış Olup Halen Kullanılmakta Olan ve Üzerinde Matbu Olarak TL/Lira Gibi İfadeler Bulunan Belgeler (Fatura, Müstahsil Mk v.s.), 1.1.2005’den İtibaren de Kullanılmaya Devam Edilebilecektir :
Mükelleflerin kullanmakta oldukları bazı matbu fatura veya fatura yerine geçen vesikalarda tutarın yazı ile belirtildiği bölümde “Yalnız …………………. TL/Lira” ifadeleri bulunmakla beraber, bu durum 1.1.2005 tarihi itibariyle henüz kullanılmamış olan boş fatura ve benzeri belgelerin, 1.1.2005’den sonra kullanılmasına engel değildir. Ancak bunları kullanan mükellefler, TL/Lira gibi ifadelerin yerine yazı ile YTL ve YKr ifadelerini kullanmalıdırlar.