16-365 Ek Genelge ile :
1- İdari para cezalarının ödenmesi ve gecikme zammı uygulaması
2- İdari para cezalarına karşı Kuruma itiraz
3- İdari para cezalarına karşı yapılan itirazların Kurumca reddedilmesi üzerine başvurulacak yetkili mahkeme ve mahkeme kararına karşı itiraz yolu
4- İdari para cezalarının peşin ödenmesi halinde indirim
5- İdari para cezası tebligat örnekleri
Konularına açıklamalar getirilmiştir.
İlgili genelge ekte bilgilerinize sunulmuştur.
GENELGE
16-365 EK
I-GENEL AÇIKLAMALAR:
Bilindiği gibi, 5454 sayılı “T.C. Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur’dan Aylık veya Gelir Almakta Olanlara Ek Ödeme Yapılması ile Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur’dan Aylık veya Gelir Almakta Olanlara Ödenen Gelir ve Aylıklarda 2006 Yılında Yapılacak Artışlar ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 15/02/2006 tarihli, 26081 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası ile,
“17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 140 ıncı maddesine istinaden uygulanan idari para cezaları doğrudan Sosyal Sigortalar Kurumuna ödenir veya Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır. 4857 sayılı İş Kanununun 101 inci maddesindeki cezalar hariç olmak üzere diğer maddelerine göre tahsil edilen ve Kurum gelirleri arasında sayılan idari para cezalarının tümü, tahsilatı yapan ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından, en geç tahsilatın yapıldığı tarihi takip eden bir ay içinde Kurum hesabına aktarılır. Tahsil edilen idari para cezalarının tamamı Kurum geliri olarak değerlendirilir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Yine, aynı Kanunun 5 inci maddesi ile, 506 sayılı Kanunun 140 ıncı maddesinin dördüncü fıkrası,
“İdari para cezaları ilgiliye tebliğ edilmekle tahakkuk eder ve tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Kuruma ödenir veya aynı süre içinde Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde yetkili sulh ceza mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir. Sulh ceza mahkemesinin verdiği son karara karşı, yargı çevresinde yer alan ağır ceza mahkemesine itiraz edilebilir. Bu itiraz, kararın tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yapılır. 2000 Yeni Türk Lirası dahil idari para cezalarına karşı sulh ceza mahkemesine başvuru üzerine verilen kararlar kesindir. Mahkemeye başvurulması cezanın takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Kuruma ödenmeyen idari para cezaları, bu Kanunun 80 inci maddesi hükmüne göre tahsil edilir. İdari para cezalarının, Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, idari para cezasına karşı kanun yoluna başvurma hakkını etkilemez.” şeklinde değiştirilmiştir.
Söz konusu Kanunun yürürlüğe girmesi üzerine uygulamada ortaya çıkabilecek olası tereddütlerin giderilmesi amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılması uygun görülmüştür.
II- KURUMUMUZCA VERİLEN İDARİ PARA CEZALARI HAKKINDA YAPILACAK İŞLEM:
1- İdari para cezalarının ödenmesi ve gecikme zammı uygulaması:
5454 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, 506 sayılı Kanunun 140 ıncı maddesine istinaden Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerimizce ilgililere tebliğ edilen idari para cezaları, daha önce olduğu gibi tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde 4 üncü maddede belirtilen hususlar dikkate alınarak doğrudan Kurumumuz veznesine veya Kurumumuzun ilgili banka hesaplarına ödenecek ve söz konusu cezaların tamamı Kurum geliri olarak değerlendirilecektir. İdari para cezalarının tebliğini müteakip 140 ıncı maddede
öngörülen 15 günlük süre içinde ödenmemesi halinde ise, ödenmeyen kısmına onaltıncı günden başlanarak tahsil tarihine kadar 506 sayılı Kanunun değişik 80 inci maddesine göre (01.04.2006 tarihinden itibaren gecikme cezası ile birlikte) gecikme zammı uygulanacaktır. Öte yandan, idari para cezasının ilgililere tebliğ edildiği gün, on beş günlük sürenin hesabında dikkate alınmayacaktır.
2- İdari para cezalarına karşı Kuruma itiraz:
506 sayılı Kanunun 140 ıncı maddesinde yapılan yeni düzenlemeye göre, idari para cezalarına karşı önceden olduğu gibi, ilgililerce tebligatın alındığı günü takip eden günden başlanarak 15 gün içerisinde Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerimize itiraz edilebilecektir. Bu itirazlar, Ünite İtiraz Komisyonunca ivedilikle değerlendirilerek alınacak komisyon kararı kısa süre içinde 7201 sayılı Tebligat Kanununa göre ilgililere tebliğ edilecektir.
506 sayılı Kanunun 140 ıncı maddesine istinaden uygulanan idari para cezalarına karşı 15 günlük süre içinde Kuruma itiraz edilmemesi veya itiraz edilmekle birlikte itirazın Kurumca reddedilmesi üzerine 15 günlük süre içinde yetkili sulh ceza mahkemesine başvurulmaması halinde, ceza tutarı kesinleşeceğinden, bu durumda kesinleşen ceza tutarı indirim yapılmaksızın 506 sayılı Kanunun 80 inci maddesine göre takip ve tahsil edilecektir.
Bilindiği gibi, idarenin hatalı işleminden her zaman dönebileceği, başka bir anlatımla hatalı işlemini geri alabileceği idare hukukunun genel prensiplerindendir. Bu ilkeden hareketle idare (Kurum), hatasını anladığı her durumda ve zamanda (Kurum lehine kesinleşmiş nitelikte yargı kararı olmadıkça) hatalı işlemini geri alabilecektir.
Bu nedenle, ünitelerimizce tebliğ edilmiş olan ve 15 günlük itiraz süresinin geçirilmiş olması nedeniyle kesinleşen idari para cezalarının sonradan yanlış veya yersiz uygulandığının anlaşılması halinde, hatalı işlemin düzeltilmesi yönünde Ünite itiraz komisyonunca gerekli karar alınacaktır. Şayet komisyon kararı, uygulanan idari para cezasının kısmen iptaline yönelik ise, bu durumda yargı nezdinde yeni bir itiraz süreci başlatılmaması amacıyla alınacak kararda, esasen süresi içinde itiraz edilmediğinden, tebliğ edilen idari para cezasının kesinleştiği, ancak idare hukukunun, idarenin hatalı işleminden her zaman dönebileceği ilkesinden hareketle ve gerekçesi de belirtilmek kaydıyla tebliğ edilen idari para cezasının bir kısmının iptal edildiği, iptal edilmeyen kısmının ise kesinleşmiş olması nedeniyle gecikme zammı ile birlikte ödenmesi gerektiği ilgililere bildirilecektir.
3- İdari para cezalarına karşı yapılan itirazların Kurumca reddedilmesi üzerine başvurulacak yetkili mahkeme ve mahkeme kararına karşı itiraz yolu:
İdari para cezalarına karşı yaptıkları itirazları Ünite İtiraz Komisyonu tarafından reddedilenler, bu kez itirazlarının reddine ilişkin komisyon kararlarının kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden on beş gün içinde yetkili sulh ceza mahkemesine başvurabileceklerdir.
Tebliğ edilen idari para cezalarına karşı, ilgili Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerine itiraz edilmeksizin, doğrudan sulh ceza mahkemesine başvurulamayacağı anılan Kanunun amir hükmü olduğundan, Kurumumuza itiraz edilmeden doğrudan mahkemeye başvurulduğunun anlaşılması halinde, mahkemeler tarafından Kurumumuzdan konu ile ilgili bilgi ve belge istenildiğinde, ilgililerin itirazlarının bu yönden reddedilmesi gerektiği hususu mahkemelere yazılacak cevabi yazılarda mutlaka belirtilecektir.
Öte yandan, 506 sayılı Kanunun 5454 sayılı Kanunla değişik 140 ıncı maddesinin dördüncü fıkrasında, 2.000 YTL dahil idari para cezalarına karşı sulh ceza mahkemesine başvuru üzerine verilen kararların kesin olduğu öngörüldüğünden, aslı 2.000 YTL ve altında olan idari para cezaları ile ilgili olarak yetkili sulh ceza mahkemelerince verilecek kararlar üzerine ağır ceza mahkemelerine itiraz edilemeyecektir.
Diğer taraftan, aslı 2.000 YTL’nin üzerinde olan idari para cezaları ile ilgili olarak sulh ceza mahkemelerinin son kararları üzerine gerek Kurumumuzca, gerekse işverenler, aracılar ve sigortalıyı geçici olarak devir alanlar tarafından 7 gün içinde yargı çevresinde yer alan ağır ceza mahkemelerine itiraz edilebileceğinden, sulh ceza mahkemelerince Kurumumuz aleyhine karar verilmesi halinde, bu nitelikteki kararların Kuruma tebliğ edildiği tarihi takip eden günden başlamak üzere 7 gün içinde ağır ceza mahkemesine başvurulacaktır. Ağır ceza mahkemesine itirazın 7 gün içinde yapılması gerektiğinden, bu sürenin geçirilmemesi için Ünitelerimizce gereken özen ve dikkat gösterilecektir.
Diğer taraftan, sulh ceza mahkemesine veya ağır ceza mahkemesine başvurulması, cezanın takip ve tahsilini durdurmayacaktır.
4- İdari para cezalarının peşin ödenmesi halinde indirim:
506 sayılı Kanunun 140 ıncı maddesinin dördüncü fıkrasında yapılan yeni düzenlemede, tebliğ edilen idari para cezalarının, Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, ceza tutarının dörtte üçünün tahsil edileceği öngörüldüğünden, ilgililere tebliğ edilen idari para cezalarının dörtte üçlük kısmının tamamının tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde ödenmesi halinde, ceza tutarının dörtte biri tahsil edilmeyecektir. Cezanın dörtte üçlük kısmının tahsili sırasında manuel olarak yapılacak olan hesaplama sonucunda tutarın küsuratlı çıkması halinde, Yeni Türk Lirası işlemleri konulu 07.12.2004 tarihli, 16-326 Ek sayılı Genelgede belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
Bu konuda indirimden yararlanılabilmesi için ilgililerin yazılı başvurularının olup olmadığı üzerinde durulmayacaktır.
Ancak, madde metninin incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, tebliğ edilen idari para cezasının dörtte üçlük kısmının on beş günlük süre içinde peşin ödenmiş olması ilgililerin Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurmalarına engel teşkil etmemektedir.
506 sayılı Kanunun 140 ıncı maddesinde yapılan söz konusu düzenleme, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinin altıncı fıkrasındaki “…..İdari para cezasını kanun yoluna başvurmadan önce ödeyen kişiden bunun dörtte üçü tahsil edilir.” hükmünden farklıdır. Nitekim, Kurumca uygulanan idari para cezalarında yapılacak olan dörtte birlik indirim, Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurulmaması koşuluna bağlanmıştır.
Bu nedenle, tebliğ edilen idari para cezasının dörtte üçlük kısmının on beş günlük süre içinde Kuruma ödenmesinden sonra Kuruma itiraz edilmesi ve itirazın Ünite İtiraz komisyonunca reddedilmesi, red kararına karşı da yargı yoluna başvurulmaması nedeniyle idari para cezasının kesinleşmesi veya Ünite itiraz komisyonunun red kararına karşı yasal süresi içinde yargı yoluna başvurulması ve yargılamanın da Kurum lehine sonuçlanması hallerinde daha önce tahsil edilmemiş olan idari para cezasının dörtte birlik kısmı 80 inci madde hükmü de dikkate alınarak tahsil edilecektir.
Öte yandan, idari para cezası tutarının dörtte üçlük kısmının tamamını tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin (nakit) olarak ödemeyenler, dörtte birlik indirimden yararlandırılmayacaktır.
İlgililere tebliğ edilen idari para cezalarının onbeş günlük süre içinde peşin ödenmesi halinde, cezanın tahsil edilmeyecek olan dörtte birlik kısmının iptaline ilişkin bilgisayar programları hazırlanmakta olup, işletime açılmasını müteakip Ünitelerimize gerekli bilgi verilecektir.
5- İdari para cezası tebligat örnekleri:
Gerek “Belgelere Bağlı İdari Para Cezası”, gerekse “İşyeri Kayıtları Nedeniyle Verilen İdari Para Cezası” matbu formlarının arka sayfalarında yer alan açıklamalar 140 ıncı maddede yapılan değişikliğe uygun olarak yeniden güncellenmiş olup, idari para cezası matbu formları tükenen Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerimiz, söz konusu matbu formlarının arka sayfalarını ilişikte yer alan örneklerde (EK-1,2) olduğu gibi bastıracaklardır.
Diğer taraftan, daha önce bastırılmış ve halen kullanılmakta olan matbu formların “Diğer Açıklamalar” bölümünde kayıtlı “60” rakamının üzeri çizilerek “15”, “yetkili idare mahkemesine” ibaresinin üzeri çizilerek “sulh ceza mahkemesine” şeklinde düzeltme yapılacaktır.
Öte yandan, kullanılmakta olan mevcut matbu formlara:
“İdari para cezasının, dörtte üçlük kısmının Kurumumuza ve yargı yoluna başvurulmaksızın tebligatın alındığı tarihten itibaren 15 günlük süre içinde peşin ödenmesi halinde dörtte birlik kısmı tahsil edilmeyecektir. Peşin ödeme, idari para cezasına karşı kanun yoluna başvurma hakkınızı etkilemez.”
Açıklamasının ilave edilmesi gerektiğinden, bu şekilde kaşe yaptırılarak mevcut matbu formlar tükeninceye kadar, arka sayfalarında uygun bir yere basılmak suretiyle kullanılacaktır.
Bilgi edinilmesini, gereğinin buna göre yapılmasını rica ederiz.